İnternetten alışveriş yapan birçok kullanıcı internetin güvenilirliğinden şüphelenmektedir. Bu yüzden tüketiciler internet alışverişlerinde bilmeleri gereken tüm koşulları iyice araştırmalıdır. Kullanıcıların internette alışveriş yaparken yaşadıkları en büyük sıkıntılardan biri de satın alınan ürünün beğenilmemesi, eğer bir kıyafet alınmışsa bedeninin uymaması gibidir. Böyle durumlarda satın alınan ürün iade edilebilmektedir. Ancak birçok kişi iade hakkıyla ilgili doğru bilgi sahibi değiller.
Online internet siteleri tüketicilerin satın alma tereddütüne karşın, sıkı bir önem vermektedirler. Özellikle iade ve cayma hakları konusunda firma sahipleri birçok önlem almaktadırlar. Hukuksal olarak da kullanıcıların mağdur olmaması için geçtiğimiz yıllarda bir dizi yasalar getirilmiştir. Online alışverişin artmasıyla beraber hukuksal olarak yapılan düzenlemelerin en yenisi, 6 Mart 2011 tarihinde resmi gazetede yayınlanan “Mesafeli Satış Sözleşmelerine Dair Yönetmenlik” tüketicilerin ürün iadesi, cayma hakkını kullanabilmesini hukuksal olarak belirlemiştir.
Mesafeli Satış Sözleşmesi Nedir?
Mesafeli satış sözleşmesi, satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dahil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.
Mesafeli satış sözleşmesine aykırı hareket eden bir firma “İki Yüz Türk Lirası” iade para cezası uygulanmaktadır.
Ön Bilgilendirme Formu Nedir?
Ön bilgilendirme formu, mesafeli sözleşmeler yönetmenliğinin ön bilgilendirme yükümlülüğü başlığı altında 5. Maddede düzenlenen bir metindir.
Ön bilgilendirme formu alışverişte satın alma işlemi sırasında onay verilmeden önce tüketiciye sunulan bilgidir. Ön bilgilendirme formunda, satıcının detaylı iletişim bilgileri, satışı yapılan mal veya hizmetin nitelikleri, satışı yapılan malın veya hizmetin Türk lirası karşılığındaki değeri, teslimat bilgileri, taksit seçenekleri, cayma hakkının şartları, ürünün kullanımıyla ilgili bilgiler bulunmaktadır.
Ön bilgilendirme formu bulundurmadan yapılan satışın ispat durumunda satış yapılan ürünün iadesi, alıcıdan ücret alınmayacağının belirtilmesine karar verilir. Bu yüzden internet siteleri bu gibi problemlerle karşılaşmamak için ön bilgilendirme formunu tüketicilerin onayına sunmaktadır.
Mesafeli Satış Sözleşmelerinde Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?
Mesafeli satış sözleşmesinde ürün ayrıntıları, satış fiyatı ve cayma hakkı tüm yükümlülükler çerçevesinde ayrıntılı olarak verilmektedir. Mesafeli satış sözleşmeleri yönetmenliğinin 7. Maddesinde, mesafeli satış sözleşmesinin yazılı olması ve bir nüshasının tüketicide bulunmasının zorunluluğu olduğunu belirtmektedir. Bu yüzden kullanıcılar mutlaka bir nüshasını elde bulundurmalıdır. Mesafeli satış sözleşmeleri, tüketicinin ürünü aldığı tarihten itibaren 3 yıl firma tarafından saklanmaktadır.
Mesafeli Satış Sözleşmelerinin Geçerli Olmadığı Durumlar Nelerdir?
Mesafeli satış sözleşmeleri, bazı hizmetlerde kapsam dışında olmaktadır. Genel olarak bakacak olursak, mesafeli satış sözleşmeleri, finansal hizmetlerde, otomatik makineler aracılığıyla yapılan satışlarda, bahis, çekiliş veya bu mallara ilişkin hakların oluşumu, kazanımı durumda, konut kiralamada, tur hizmetlerinde, devre mülk, uzun süreli tatil hizmetlerinde, yolcu taşıma hizmetlerinde, malların montaj, bakım ve onarımında, sosyal hizmetlerde kapsam dışı olmaktadır.
Cayma Hakkı Hangi Sözleşmelerde Kullanamaz?
- Fiyatı finansal piyasalarda ki dalgalanmalara bağlı olarak satıcı veya sağlayıcının kontrolünde olmayan mal veya hizmetlere ilişkin sözleşmeler.
- Tüketicinin istekleri veya son kullanma tarihi geçebilecek malların teslimine ilişkin sözleşmeler.
- Çabuk bozulabilen veya son kullanma tarihi geçebilecek malların teslimine ilişkin sözleşmeler.
- Tesliminden sonra ambalaj, bant, mühür, paket gibi koruyucu unsurları açılmış olan mallardan; iadesi sağlık ve hijyen açısından uygun olmayanların teslimine ilişkin sözleşmeler.
- Tesliminden sonra başka ürünlerle karışan ve doğası gereği ayrıştırılması mümkün olmayan mallara ilişkin sözleşmeler.
Olarak sıralanabilir.
Mesafeli Satış Sözleşmelerine Dair Yönetmenlik Hangi Maddeleri Kapsamaktadır?
Mesafeli satış sözleşmesine dair yönetmenlik 23 maddeden oluşan ve online alışveriş hükümlerini içeren bir dizi yasal yaptırımdır. İşte o maddelerin önemli kısımları şu şekildedir;
1.Madde:
Bu yönetmeliğin amacı, mesafeli sözleşmelere ilişkin uygulama usul ve esaslarını düzenlemektir.
2.Madde:
Bu yönetmenlik, mesafeli sözleşmelere uygulanmaktadır.
3.Madde:
Mesafeli sözleşme: Satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dahil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmeleri kapsamaktadır.
4.Madde:
Bir mesafeli sözleşme ile ilişkili olarak satıcı, sağlayıcı ya da üçüncü bir kişi tarafından sözleşme konusu mal ya da hizmete ilave olarak tüketiciye sağlanan mal veya hizmete ilişkin sözleşmeyi ifade eder.
5.Madde:
Tüketici, mesafeli sözleşmenin kurulmasından ya da buna karşılık gelen herhangi bir teklifi kabul etmeden önce, bütün hususların tamamını içerecek şekilde satıcı veya sağlayıcı tarafından bilgilendirilmek zorundadır.
6.Madde:
Tüketici, kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun olarak en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde satıcı veya sağlayıcı tarafından yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bilgilendirilmek zorundadır.
7.Madde:
Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin 6’ncı maddede belirtilen yöntemlerle ön bilgileri edindiğini kullanılan uzaktan iletişim aracına uygun olarak teyit etmesini sağlamak zorundadır. Aksi halde sözleşme kurulmamış sayılır.
8.Madde:
Satıcı veya sağlayıcı, tüketici siparişi onaylamadan hemen önce, verilen siparişin ödeme yükümlülüğü anlamına geldiği hususunda tüketiciyi açık ve anlaşılır bir şekilde bilgilendirmek zorundadır. Aksi halde tüketici siparişi ile bağlı değildir.
9.Madde:
Tüketici, on dört gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin sözleşmeden cayma hakkına sahiptir.
10.Madde:
Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür. Tüketici, cayma hakkı konusunda gerektiği şekilde bilgilendirilmezse, cayma hakkını kullanmak için on dört günlük süreyle bağlı değildir. Bu süre her halükarda cayma süresinin bittiği tarihten itibaren bir yıl sonra sona erer.
11.Madde:
Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin cayma hakkı süresi dolmadan, yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmesi yeterlidir.
12.Madde:
Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlüdür.
13.Madde:
Satıcı veya sağlayıcı malı kendisinin geri alacağına dair bir teklifte bulunmadıkça, tüketici cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimi yönelttiği tarihten itibaren on gün içinde malı satıcı veya sağlayıcıya ya da yetkilendirmiş olduğu kişiye geri göndermek zorundadır.
14.Madde:
Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığını yan sözleşmenin tarafı olan üçüncü kişiye derhal bildirmelidir.
15.Madde:
Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça, tüketici aşağıdaki sözleşmelerde cayma hakkını kullanamaz.
16.Madde:
Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin siparişinin kendisine ulaştığı tarihten itibaren taahhüt ettiği süre içinde edimini yerine getirmek zorundadır. Mal satışlarında bu süre her halükarda otuz günü geçemez.
17.Madde:
Satıcı, malın tüketici ya da tüketicinin taşıyıcı dışında belirleyeceği üçüncü bir kişiye teslimine kadar oluşan kayıp ve hasarlardan sorumludur.
18.Madde:
Kurulmuş olan sözleşmeye ilişkin olarak tüketicilerin iletişime geçebilmesi için satıcı veya sağlayıcı tarafından bir telefon hattı tahsis edilmesi durumunda, bu hat ile ilgili olarak satıcı veya sağlayıcı olağan ücret tarifesinden daha yüksek bir tarife seçemez.
19.Madde:
Sözleşme kurulmadan önce, sözleşme yükümlülüğünden kaynaklanan ve üzerinde anlaşılmış esas bedel dışında herhangi bir ilave bedel talep edilebilmesi için tüketicinin açık onayının ayrıca alınması zorunludur.
20.Madde:
Satıcı veya sağlayıcı, bu yönetmelik kapsamında düzenlenen cayma hakkı, bilgilendirme, teslimat ve diğer hususlardaki yükümlülüklerine dair her bir işleme ilişkin bilgi ve belgeyi üç yıl boyunca saklamak zorundadır.