Milyonların gözü emekli ve memur zammında
Emekli ve memur zammı hakkında son dakika haberleri gelmeye devam ediyor. Asgari ücrete yapılan zam sonrası gözler emekli maaşlarında yapılacak düzenleme çevrildi.
Asgari ücrete yüzde 50.5 oranında zam yapıldı. Emeklilerin maaşlarına da enflasyon göre zam yapılıyor. Bu enflasyona göre de 5 aylık dönemde yılda iki kere bir Ocak, bir Temmuz ayında zam yapılıyor. İkinci dönemde % 8.45 oranında zam yapılmıştı. Şimdi Ocak ayında asgari ücrete yakın bir oranda zam yapılabilmesi için en yüzde % 42 oranında bir zam yapılması gerekiyor. Bu zam oranıyla emeklilerin zam oranı da asgari ücretlininkine eşitlenmiş oluyor. Beklenti bu yönde.
Bir de şöyle bir durum var.
Türkiye'de en düşük emekli maaşı 1500 TL'ye tamamlanıyor şu anda. En düşük emekli maaşında da biraz daha artış beklentisi var. Yüzde 40'ın üzerinde bir beklenti var. Çünkü en düşük emekli maaşı 2004 yılına kadar asgari ücretin altına düşmemişti. Şimdi asgari ücret 2453 TL oldu, en düşük emekli maaşı 1500 TL. 1500 TL'ye tamamlanıyor daha doğrusu. Böylece en düşük maaşında 3500 TL'ye kadar yükseltilmesi bekleniyor.
Yüksek oranlı bir zam olacağını düşünüyorum ama bu oran dışında en düşük emekli maaşlarının belli bir seviyeye çıkarılması gerekiyor. Şu anda emekli maaşı hesapla sistemi çok negatif yönlü. Prim ödendikçe maaşlar düşüyor. Bu da kendini zaten emekli maaşlarında gösterdi. 1200, 1300 TL emekli maaşı alan o kadar çok var ki, maaşı 1500 TL'ye tamamlanıyor.
Sadece oransal zam değil, en düşük emekli maaşını belli bir seviyeye çıkarmak, emeklilere intibak veya seyyanen bir zam yapılmalı. Örneğin emeklilere yüzde 40 oranında bir zam yapıldı. Bunun yanında seyyanen 100 TL veya 200 TL veya prim, gün sayısına göre bir intibak yapılabilir. 2000 yılına kadar emekli olanlara bir intibak yapılmıştı.
Yüzde 40 yapılabilir bir zam ama en düşük emekli maaşı 2100 TL'ye çıkar. Bu da çok anlam ifade etmez. Şöyle bir şey söylenebilir; emekli maaşlarına yüzde 40 zam yapıyoruz, en düşük emekli maaşını ise 2600 TL'ye çıkardık gibi bir açıklama yapılabilir. Beklenti de bu yönde zaten. Herkese yüzde 40 zam yapılsa dahi 1500 TL alan birisinin emekli maaşı 2100 TL'de kalır. Bu da çok düşük bir maaş olur çünkü asgari ücret 4250 TL.
Dul ve yetim maaşlarının da unutulmaması gerekiyor. 1500 TL'nin altında alanların maaşı, 1500 TL'ye tamamlanmıyor. Bu maaşların da en düşük emekli maaşı seviyesinde olması gerekiyor.